Cây tre Việt Nam

Tóm tắt bài giảng

CÂY TRE VIỆT NAM

Thép Mới

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Mở bài: Giới thiệu chung về cây tre.

- Câu văn mang tính khái quát cho toàn bài: Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam.

- Khẳng định: tre là loài cây độc đáo nhất: Nước Việt Nam xanh muôn ngàn cây lá khác nhau. Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa. Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, lũy tre thân mật làng tôi… đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn.

- Khẳng định: sức sống của tre: Tre, nứa, trúc, mai, vầu, mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt. Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người.

2. Thân  bài: Sự gắn bó của tre trong sản xuất, chiến đấu và đời sống con người Việt Nam.

a. Tre gắn bó với đời sống và sản xuất.

- Tre gắn bó với con người trong mọi công việc, đời sống:

+ Câu chủ đề: Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.

+ Triển khai:

. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời. Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.

. Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.

. Tre, nứa, mai, vầu giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.

. Tre là cánh tay của người nông dân.

. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm.

. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người.

. Cối xay tre nặng nề quay, từ ngàn đời nay, xay nắm thóc.

+ Kết luận: Trong mỗi gia đình nông dân Việt Nam, tre là người nhà, tre khăng khít với đời sống hàng ngày.

- Tre gắn bó với cuộc đời mỗi con người:

+ Tuổi thơ:  Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ. Các em bé còn có đồ chơi gì nữa ngoài mấy que chuyền đánh chắt bằng tre.

+ Tuổi trẻ:  Giang chẻ lạt, buộc mềm, khít chặt như những mối tình quê cái thuở ban đầu thường nỉ non dưới bóng tre, bóng nứa.

+ Tuổi già:  hút thuốc làm vui. Vớ chiếc điếu cày tre là khoan khoái. Nhớ lại vụ mùa trước, nghĩ đến những mùa sau, hay nghĩ đến một ngày mai sẽ khác…

-> Kết luận:  Suốt một đời người, từ thuở lọt lòng trong chiếc nôi tre, đến khi nhắm mắt xuôi tay, nằm trên giường tre, tre với mình, sống có nhau, chết có nhau, chung thủy.

b. Tre cùng người đánh giặc.

- Nêu liên hệ tre với người:

+ Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.

+ Ta kháng chiến, tre lại là đồng chí chiến đấu của ta. Tre vốn cùng ta làm ăn, lại vì ta mà cùng ta đánh giặc.

- Triển khai:

+ Buổi đầu, không một tấc sắt trong tay, tre là tất cả, tre là vũ khí. Muôn ngàn đời biết ơn chiếc gậy tầm vông đã dựng nên thành đồng Tổ quốc! Và sông Hồng bất khuất có cái chông tre.

+ Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!

=> Tre “thẳng thắn, bất khuất”, anh hùng, dũng cảm.

c. Tre đồng hành với người tới tương lai.

- Tre gắn bó với đời sống tinh thần của con người ở quá khứ, hiện tại để làm bệ phóng:

+ Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê.

+ Diều bay, diều lá tre bay lưng trời…

    Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời…

    Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều.

+ Trời cao lồng lộng, đồng ruộng mênh mông hãy lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc, của tre.

- Tre đồng hành với người tới tương lai:

+ Tre già măng mọc.

+ Măng mọc trên phù hiệu ở ngực thiếu nhi Việt Nam, lứa măng non của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

-> Khẳng định vị trí của cây tre:

+ Nhưng, nứa tre sẽ còn mãi với các em, còn mãi với dân tộc Việt Nam, chia bùi sẻ ngọt của những ngày mai tươi hát, còn mãi với chúng ta, vui hạnh phúc, hòa bình.

+ Ngày mai, trên đất nước này, sắt, thép có thể nhiều hơn tre, nứa. Nhưng, trên đường trường ta dấn bước, tre xanh vẫn là bóng mát. Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình. Tre sẽ càng tươi những cổng chào thắng lợi. Những chiếc đu tre vẫn dướn lên bay bổng. Tiếng sáo diều tre cao vút mãi.

3. Kết bài: Cây tre là tượng trưng cho tâm hồn và khí chất con người Việt Nam.

Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.