ĐẤT NƯỚC NHIỀU ĐỒI NÚI
1. Đặc điểm chung của địa hình
1.1. Địa hình đồi núi chiếm phần lớn diện tích nhưng chủ yếu là đồi núi thấp
- Đồi núi chiếm ¾ diện tích lãnh thổ, đồng bằng chỉ chiếm ¼ diện tích.
- Địa hình đồng bằng và đồi núi thấp chiếm 85%, núi cao trên 2000m chỉ chiếm 1% diện tích cả nước.
1.2. Cấu trúc địa hình nước ta khá đa dạng
- Địa hình nước ta có cấu trúc cổ, được tân kiến tạo làm trẻ lại
- Cấu trúc địa hình gồm hai hướng chính:
1.3. Địa hình của vùng nhiệt đới ẩm gió mùa
- Xâm thực mạnh ở vùng đồi núi
- Bồi tụ nhanh ở vùng hạ lưu sông
2. Các khu vực địa hình
2.1. Khu vực đồi núi
- Địa hình núi chia thành 4 khu vực là: Đông Bắc, Tây Bắc, Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam.
|
Vùng núi |
Giới hạn |
Hướng núi |
Đặc điểm địa hình |
|
Đông Bắc |
Nằm ở Tả ngạn sông Hồng |
Vòng cung, với bốn cánh cung núi lớn |
- Đồi núi thấp chiếm ưu thế - Địa hình thấp dần từ TB xuống ĐN |
|
Tây Bắc |
Nằm giữa sông Hồng và sông cả |
Tây bắc – đông nam |
Địa hình cao nhất cả nước với 3 dải địa hình: + Phía đông: dãy Hoàng Liên Sơn + Ở giữa: các dãy núi, sơn nguyên và cao nguyên đá vôi + Phía tây: các dãy núi chạy dọc biên giới Việt – Lào, độ cao TB |
|
Trường Sơn Bắc |
Từ phía nam sông Cả tới dãy Bạch Mã |
Tây bắc – đông nam |
- Các dãy núi song song và so le nhau - Thấp và hẹp ngang, nâng cao ở 2 đầu - Các vùng núi đá vôi (Quảng Bình…) - Nhiều dãy núi đâm ra sát biển |
|
Trường Sơn Nam |
Từ dãy Bạch Mã trở vào nam |
Vòng cung |
- Gồm các khối núi và cao nguyên - Sự bất đối xứng về địa hình giữa sườn đông và sườn tây |
- Địa hình bán bình nguyên và đồi trung du: nằm chuyển tiếp giữa miền núi và đồng bằng.
2.2. Khu vực đồng bằng
- Đồng bằng được chia làm 2 loại:
- Đồng bằng châu thổ bao gồm đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long
|
Tiêu chí |
Đồng bằng sông Hồng |
Đồng bằng sông Cửu Long |
|
Giống nhau |
- Đều là đồng bằng châu thổ được bồi đắp bởi các con sông lớn - Đất đai màu mỡ, phì nhiêu |
|
|
Khác nhau |
- Do S. Hồng và sông Thái Bình bồi tụ - Diện tích: 15.000km2 - Có hệ thống đê ngăn lũ - Địa hình cao ở rìa phía tây và tây bắc, thấp dần ra biển - Vùng trong đê gồm các khu ruộng bạc màu và ô trũng ngập nước. Vùng ngoài đê được bồi đắp phù sa hàng năm |
- Do sông Tiền và sông Hậu bồi tụ - Diện tích: 40.000km2 - Có hệ thống kênh rạch chằng chịt - Địa hình thấp và bằng phẳng hơn - Gần 2/3 diện tích là đất phèn, đất mặn. Có các vùng trũng lớn: Đồng Tháp Mười, Tứ Giác Long Xuyên |
- Đồng bằng ven biển:
3. Thế mạnh và hạn chế về tự nhiên của các khu vực đồi núi và đồng bằng đối với phát triển kinh tế - xã hội
3.1. Khu vực đồi núi
3.1.1. Các thế mạnh
- Khoáng sản: Tập trung nhiều loại khoáng sản có nguồn gốc nội sinh và ngoại sinh, đó là nguyên liệu, nhiên liệu cho nhiều ngành công nghiệp.
- Rừng và đất trồng: Tạo cơ sở để phát triển nền lâm – nông nghiệp nhiệt đới.
- Các cao nguyên, thung lũng tạo điều kiện hình thành các vùng chuyên canh.
- Nguồn thuỷ năng: Các sông ở miền núi có trữ năng thuỷ điện lớn.
- Tiềm năng du lịch: Có nhiều điều kiện để phát triển các loại hình du lịch tham quan, nghỉ dưỡng
3.2.2. Hạn chế
- Địa hình bị chia cắt mạnh, nhiều sông suối, hẻm vực, sườn dốc gây trở ngại cho giao thông, cho việc khai thác tài nguyên và giao lưu kinh tế giữa các miền.
- Nhiều thiên tai: lũ quét, xói mòn, trượt đất, tại các đứt gãy còn phát sinh động đất. Các thiên tai khác như lốc, mưa đá, sương mù, rét hại…
3.2. Khu vực đồng bằng
3.2.1. Thuận lợi
- Phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới, đa dạng các loại nông sản, đặc biệt là lúa gạo.
- Cung cấp các nguồn lợi thiên nhiên khác như khoáng sản, thuỷ sản, lâm sản.
- Là nơi có điều kiện để tập trung các thành phố, các khu công nghiệp và các trung tâm thương mại.
3.2.2. Hạn chế
- Thường xuyên chịu nhiều thiên tai bão, lụt, hạn hán...
Địa lí 12