Tri thức Ngữ văn

TRI THỨC NGỮ VĂN: THƠ TRÀO PHÚNG

1. Khái niệm

Thơ trào phúng thuộc loại trào phúng, dùng tiếng cười để xây dựng tư tưởng, tình cảm con người, chống lại cái xấu xa, lạc hậu, thoái hóa, hoặc để đả kích, vạch mặt kẻ thù, đánh vào những tư tưởng, hành động mang bản chất thù địch với con người.

2. Phân loại

Có thể chia thơ trào phúng làm hai: thơ châm biếm và thơ đả kích.

3. Đặc điểm

- Về nội dung:

         Chỉ tại lô đề

    Bán nhà ra ngụ bờ đê

Không cần quạt máy tràn trề gió tươi

    Đêm đen ngắm ánh sao trời

Nắng ngày rực rỡ rạng ngời chói chang

    Bữa ăn ngô sắn khoai lang

Con cái mấy đứa dở dang học hành

    Vì đâu xuống dốc không phanh

Tài sản phút chốc bỗng thành khói bay

    Thì ra tại cái máu say

Lô đề cờ bạc tối ngày say sưa

    Bỏ ngay cay cú ăn thua

Muốn không rách nát phải chừa Đề - Lô.

--> Tiếng cười hài hước, có pha chút mỉa mai, châm biếm.

--> Mục đích của bài thơ: hướng đến cuộc sống tốt đẹp hơn (Muốn không rách nát phải chừa Đề - Lô). 

- Về nghệ thuật:

+ Thơ trào phúng thường sử dụng biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, nói quá,… tạo ra tiếng cười khi hài hước, mỉa mai, châm biếm nhẹ nhàng; lúc đả kích mạnh mẽ, sâu cay.

+ Các bài thơ trào phúng có thể được viết bằng những thể thơ khác nhau: thơ cách luật (tứ tuyệt, thất ngôn bát cú,…) và thơ tự do.

Ví dụ: Trần Tế Xương đã sử dụng thủ pháp nói giễu để miêu tả quang cảnh khoa thi Hương năm Đinh Dậu như sau:

Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,

Ậm ọe quan trường miệng thét loa.

Lọng cắm rợp trời quan sứ đến,

Váy lê quét đất mụ đầm ra.

                              (Trần Tế Xương, Vịnh khoa thi Hương)