Bài 23. Tác dụng của dòng điện

I- Tác dụng nhiệt

Vật dẫn nóng lên khi có dòng điện chạy qua, đó là tác dụng nhiệt của dòng điện.

Thí nghiệm

Chuẩn bị:

• Nguồn điện 9 V
• Dây nối
• Công tắc K
• Sợi dây AB
• Vài mảnh giấy
• Điện trở R có giá trị nhỏ

Tiến hành:

• Lắp mạch điện như hình.
• Đóng công tắc K. Quan sát hiện tượng xảy ra với các mảnh giấy. 

→ Các mảnh giấy chuyển sang màu nâu đen, để lâu hơn thì bị cháy và rơi xuống. Chứng tỏ dòng điện làm dây sắt AB nóng lên.

II- Tác dụng phát sáng

Dòng điện không chỉ có tác dụng nhiệt mà còn có tác dụng phát sáng.

Thí nghiệm

Chuẩn bị:

• Nguồn điện 3 V
• Đèn điốt phát quang Đ (đèn LED)
• Điện trở R (có tác dụng bảo vệ đèn LED không bị hỏng)
• Công tắc K

Tiến hành:

• Lắp mạch điện như hình
• Đóng công tắc K. Quan sát đèn LED
• Đảo ngược hai đầu dây đèn LED, đóng công tắc K

→ Đèn LED phát sáng. Chứng tỏ dòng điện có tác dụng phát sáng.

❗Dùng đèn LED chiếu sáng tiết kiệm năng lượng hơn đèn sợt đốt vì nhiệt toả ra trên đèn LED không đáng kể và tuổi thọ đèn LED lớn. Đèn LED còn được ứng dụng trong y học.

III- Tác dụng hoá học

Thí nghiệm

Chuẩn bị:

• Nguồn điện 6 V
• Bóng đèn pin Đ
• Công tắc K
• Bình đựng dung dịch muối copper (II) sulfate (CuSO₄)
• Hai thỏi than được nối với hai cực của nguồn điện

Tiến hành:

• Lắp mạch điện như hình
• Đóng công tắc K, quan sát hiện tượng xảy ra.

→ Khi đóng công tắc, ta thấy đèn Đ có sáng. Sau vài phút, nhấc thỏi than nối với cực âm của nguồn điện ra ngoài, thỏi than có màu hơi đỏ gạch (được phủ một lớp đồng).

Hiện tượng kim loại đồng tách khỏi dung dịch muối copper (II) sulfate và bám vào điện cực (thỏi than) khi có dòng điện chạy qua chứng tỏ dòng điện có tác dụng hoá học.

IV- Tác dụng sinh lí

Dòng điện có thể chạy qua cơ thể sống. Trong cơ thể chứa nhiều nước là những hợp chất dẫn điện tốt. Dòng điện đi qua cơ thể người có thể làm cho cơ co giật, tim ngừng đập, ngạt thở và thần kinh bị tê liệt. Tác dụng đó là tác dụng sinh lí của dòng điện.

1. Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua, đó là tác dụng nhiệt của dòng điện.

2. Dòng điện có thể làm đèn điện phát sáng, đó là tác dụng phát sáng của dòng điện.

3. Dòng điện chạy qua dung dịch điện phân có thể làm tách các chất khỏi dung dịch, đó là tác dụng hoá học của dòng điện. 

4. Dòng điện có tác dụng sinh lí khi đi qua cơ thể người và động vật.