Bài 9: Quy luật Menđen: Quy luật phân li độc lập

I. THÍ NGHIỆM LAI HAI TÍNH TRẠNG

• Sau khi nghiên cứu quy luật di truyền của từng tính trạng, Menđen tiếp tục làm các thí nghiệm lai các cây đậu Hà Lan khác nhau về hai tính trạng và theo dõi sự di truyền đồng thời của hai tính trạng đó. Ví dụ, lai hai cây đậu Hà Lan thuần chủng khác nhau về tính trạng màu hạt và hình dạng hạt:

• Phân tích tỷ lệ phân li của từng tính trạng riêng rẽ, Menđen nhận thấy đều có tỷ lệ xấp xỉ 3 trội : 1 lặn.
• Tỷ lệ phân li kiểu hình ở F2: 9 vàng trơn (A_B_) : 3 vàng nhăn (A_bb) : 3 xanh trơn (aaB_) : 1 xanh nhăn (aabb).
• Quy luật phân li độc lập: Các cặp nhân tố di truyền quy định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử.

II. CƠ SỞ TẾ BÀO HỌC

Các cặp NST tương đồng phân li về các giao tử một cách độc lập dẫn đến sự phân li độc lập của các cặp alen. Sự phân li của các cặp NST theo trường hợp 1 và trường hợp 2 xảy ra với xác suất như nhau nên tạo ra 4 loại giao tử với tỷ lệ ngang nhau.

III. Ý NGHĨA CỦA CÁC QUY LUẬT MENĐEN

• Quy luật phân li có ứng dụng thực tế là nếu biết được các gen quy định các tính trạng nào đó phân li độc lập thì có thể dự đoán được kết quả phân li kiểu hình ở đời sau.
• Quy luật phân li độc lập cho thấy khi các cặp gen phân li độc lập thì quá trình sinh sản hữu tính sẽ tạo ra một số lượng rất lớn biến dị tổ hợp.
• Các quy luật Menđen giúp giải thích tính đa dạng về kiểu gen và kiểu hình trong sinh giới.

1. Khi các cặp alen quy định các tính trạng khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau thì chúng sẽ phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử.

2. Sự phân li độc lập của các cặp NST trong quá trình giảm phân và sự tổ hợp ngẫu nhiên của các giao tử trong quá trình thụ tinh là những cơ chế chính tạo nên các biến dị tổ hợp.