Bài 22. Mạch điện đơn giản

I- Mạch điện và các bộ phận của mạch điện

Người ta ghép các thiết bị điện với nhau bằng các dây dẫn điện, tạo thành một mạch điện. Bất cứ mạch điện nào cũng gồm các bộ phận: nguồn điện, dây nối và các thiết bị tiêu thụ năng lượng (bóng đèn, động cơ điện, bếp điện, quạt điện, ti vi,...).

Để mô tả mạch điện và lắp mạch điện đúng yêu cầu, người ta sử dụng các kí hiệu biểu thị các bộ phận của mạch điện để vẽ sơ đồ mạch điện.

Ví dụ một sơ đồ mạch điện:

Có thể dùng mũi tên để biểu diễn chiều dòng điện trong sơ đồ mạch điện. Người ta quy ước chiều dòng điện trong mạch điện kín là chiều đi ra từ cực dương và đi vào cực âm của nguồn điện.

II- Công dụng của cầu chì, cầu dao tự động, rơle, chuông điện

Cầu chì

Cầu chì là một đoạn dây chì nóng chảy ở nhiệt độ thấp so với các kim loại khác. Cầu chì được mắc nối tiếp với thiết bị điện cần bảo vệ ở mạch điện. Nếu vì một lí do nào đó (ví dụ chập điện), dòng điện quá lớn làm dây cầu chì bị đứt, dòng điện được ngắt, thiết bị điện được bảo vệ an toàn. Sau khi sửa chữa, cần thay dây cầu chì mới.

Cầu dao tự động

Cầu dao tự động được mắc trong mạch điện cũng có tác dụng ngắt mạch như cầu chì. Khi dòng điện đột ngột tăng quá mức thì cầu dao sẽ tự động ngắt mạch điện để các thiết bị điện không bị hỏng. Sau khi kiểm tra, sửa chữa xong, cầu dao được đóng lại để mạch điện hoạt động.

Rơle

Trong mạch điện, rơle hoạt động như một công tắc, dùng để đóng, ngắt mạch điện. Khác với các công tắc thông thường cần đến sự tác động trực tiếp của con người, rơle được sử dụng phổ biến ở các mạch điều khiển tự động, chuyên dùng để đóng, ngắt những dòng điện lớn mà những hệ thống mạch điều khiển không thể trực tiếp can thiệp được.

Chuông điện

Chuông điện là thiết bị ứng dụng hoạt động của nam châm điện. Khi có dòng điện chạy qua, chuông sẽ phát ra âm thanh để báo hiệu.

1. Mạch điện đơn giản gồm có nguồn điện, dây nối, công tắc và các thiết bị điện tiêu thụ năng lượng điện.

2. Quy ước chiều dòng điện trong mạch điện là chiều từ cực dương của nguồn điện qua dây nối và các dụng cụ tiêu thụ năng lượng điện tới cực âm của nguồn điện.

3. Cầu chì, cầu dao tự động, rơle có tác dụng bảo vệ mạch điện, chuông điện có tác dụng phát tín hiệu bằng âm thanh.