- Khái niệm: Sông là các dòng chảy tự nhiên, chảy theo những lòng dẫn ổn định cho chính dòng chảy này tạo ra.
- Nguồn cấp nước cho sông: nước mưa, nước ngầm, hồ và băng, tuyết tan.
- Hệ thống sông gồm: sông chính, phụ lưu, chi lưu.
- Lưu vực sông là vùng đất cung cấp nước cho sông.
* Chế độ nước sông
- Chế độ nước sông là dòng chảy của sông trong một năm và được theo dõi bằng lưu lượng dòng chảy.
- Hầu hết các sông đều có mùa lũ (lưu lượng dòng chảy lớn) và mùa cạn (lưu lượng dòng chảy nhỏ).
- Tùy theo nguồn cấp nước mà sông có mùa lũ khác nhau. Ví dụ: Nguồn cấp nước là nước mưa, mùa mưa trùng với mùa lũ của sông,...
* Sử dụng tổng hợp nước sông, hồ
- Sử dụng tổng hợp nước sông, hồ góp phần khai thác tốt nhất giá trị của sông, hồ cũng như bảo vệ môi trường nước, phát triển bền vững.
- Giá trị của sông, hồ:
+ Cung cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt.
+ Phát triển đánh bắt và nuôi trồng thủy sản.
+ Phát triển giao thông đường thủy.
+ Phát triển du lịch.
+ Phát triển thủy điện.
- Một phần nước mưa hay tuyết tan được ngấm xuống đất, xuống sâu qua các tầng đá, được giữ lại trong các lỗ hổng, khe nứt của đất, đá gọi là nước ngầm.
- Đến một độ sâu nhất định, nước ngầm được chứa đầy trong các lỗ hổng, khe nứt. Tầng này gọi là tầng chứa nước.
- Các tầng chứa đất sét, cát mịn không có khả năng thấm nước gọi là tầng không thấm nước.
- Nước ngầm được sử dụng nhiều trong đời sống và sản xuất. Cần khai thác nước ngầm khoa học, sử dụng tiết kiệm và chống ô nhiễm nguồn nước.
- Là những tảng băng khổng lồ, dịch chuyển chậm trên đất liền, thường cuốn theo các tảng đá lớn làm thay đổi địa hình.
* Vai trò:
- Là nguồn dự trữ nước ngọt lớn trên thế giới (70% nguồn nước ngọt).
- Băng hà trên các núi cao là nguồn cấp nước quan trọng cho các dòng chảy: Hoàng Hà, Trường Giang,...
- Hiện tượng biến đổi khí hậu, nóng lên toàn cầu làm băng ở 2 cực đang tan ra, gây ảnh hưởng lớn tới môi trường.
Sông, nước ngầm và băng hà là những nguồn nước ngọt quý báu của con người trên Trái Đất. Cần khai thác tổng hợp và bảo vệ môi trường của nguồn nước sông, nước ngầm cũng như chống biến đổi khí hậu, giảm lượng băng hà tan trên Trái Đất.
Lịch sử và Địa lí 6 (Cánh diều)