Lịch sử và Địa lí 6 (Cánh diều)
Bài 13. Khí quyển của Trái Đất. Các khối khí. Khí áp và gióLý thuyết* Khái niệm: Khí quyển là lớp không khí bao quanh Trái Đất, được giữ lại nhờ lực hút của Trái Đất.
* Cấu tạo của khí quyển
- Gồm 3 tầng:
+ Đối lưu.
+ Bình lưu.
+ Các tầng cao của khí quyển (tầng giữa, tầng nhiệt, tầng ngoài cùng).
- Đặc điểm các tầng của khí quyển:
| Các tầng của khí quyển | Đối lưu | Bình lưu | Các tầng cao của khí quyển |
| Độ cao | 0 - 16km. | 8 - 55km. | > 55km. |
| Đặc điểm |
- Chiếm 80% khối lượng của khí quyển và 99% lượng hơi nước. - Là nơi xảy ra hầu hết các hiện tượng thời tiết: mây, mưa, gió, bão... - Không khí chuyển động theo thẳng thẳng đứng. - Càng lên cao không khí càng loãng, nhiệt độ càng giảm: lên 100m giảm 0,6oC |
- Có lớp ô-zôn ngăn tia cực tím, bảo vệ sự sống của con người. - Không khí khô và chuyển động theo luồng ngang. - Càng lên cao nhiệt độ càng tăng. |
- Càng lên cao không khí càng loãng. - Ít ảnh hưởng trực tiếp tới các yếu tố tự nhiên và đời sống con người. |
- Gồm: 78% ni-tơ, 21% ô-xy, 1% hơi nước và các khí khác.
- Các khối khí hành thành do không khí tiếp xúc với các bề mặt khác nhau.
* Phân loại:
- Dựa vào vĩ độ nơi phát sinh: Khối khí xích đạo, khối khí nhiệt đới, khối khí ôn đới lạnh, khối khí cực.
- Dựa vào nhiệt độ: khối khí lạnh, khối khí nóng.
- Dựa vào bề mặt tiếp xúc: khối khí đại dương, khối khí lục địa.
- Khí áp là sức nén của không khí lên bề mặt Trái Đất.
- Phân loại: khí áp cao, khí áp thấp.
- Các đai khí áp gồm: đai áp thấp xích đạo, đai áp cao cận nhiệt, đai áp thấp ôn đới, đai áp cao địa cực.
- Gió là sự di chuyển của không khí từ nơi có khí áp cao đến nơi có khí áp thấp.
- 3 loại gió thổi thường xuyên trên bề mặt Trái Đất: gió Tín Phong, gió Tây Ôn đới, gió Đông Cực.
| Loại gió | Phạm vi hoạt động | Hướng gió |
| Tín Phong | Thổi từ đai áp cao cận nhiệt đới về đai áp thấp xích đạo. |
- Bán cầu Bắc: Đông Bắc. - Bán cầu Nam: Đông Nam. |
| Tây Ôn đới | Thổi từ đai áp cao cận nhiệt đới về đai áp thấp ôn đới. |
- Bán cầu Bắc: Tây Nam. - Bán cầu Nam: Tây Bắc. |
| Đông Cực | Thổi từ đai áp địa cực về đai áp thấp xích đạo. |
- Bán cầu Bắc: Đông Bắc. - Bán cầu Nam: Đông Nam. |
1. Khí quyển là lớp không khí bao quanh Trái Đất. Khí quyển gồm 3 tầng, tầng đối lưu có vai trò quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp tới tự nhiên và đời sống con người. Không khí tầng đối lưu tiếp xúc với các bề mặt khác nhau tạo các khối khí khác nhau.
2. Không khí gây sức nén nhất định lên Trái Đất gọi là khí áp. Không khí di chuyển từ nơi khí áp cao tới nơi khí áp thấp tạo nên gió.