Bài 27 : Chế độ phong kiến nhà Nguyễn

I. Tình hình chính trị - kinh tế

1. Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền

- Quang Trung mất, nội bộ Tây Sơn suy yếu, Nguyễn Ánh đem quân đánh Tây Sơn, Quang Toản bị bắt, triều Tây Sơn chấm dứt.

- Năm 1802, nhà Nguyễn thành lập, Nguyễn Ánh đặt niên hiệu Gia Long, chọn Phú Xuân làm kinh đô.

- Năm 1086, Nguyễn Ánh lên ngôi Hoàng đế, củng cố chế độ quân chủ tập quyền.

+ Vua trực tiếp nắm mọi quyền hành từ trung ương đến địa phương.

+ Luật pháp: năm 1815 nhà Nguyễn ban hành luật Gia Long (Hoàng triều luật lệ).

+ Hành chính: chia nước thành 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc.

+ Quân đội: xây dựng quân đội với nhiều binh chủng, xây dựng hệ thống thành luỹ vững chắc, lập hệ thống thông tin trạm ngựa từ Nam Quan đến Cà Mau.

+ Đối ngoại: Vua Nguyễn thần phục nhà Thanh, từ chối tiếp xúc với các nước phương Tây.

2. Kinh tế dưới triều Nguyễn

a. Nông nghiệp

- Chính sách: 

+ Khai hoang, di dân lập ấp và lập đồn điền.

+ Lập các huyện Tiền Hải (Thái Bình) và Kim Sơn (Ninh Bình).

+ Đặt lại chế độ quân điền.

- Kết quả: tăng diện tích canh tác nhưng ruộng đất bỏ hoang còn nhiều, nông dân bị cướp ruộng đất, việc sửa đắp đê không được chú trọng.

b. Công thương nghiệp

- Thủ công nghiệp: 

+ Lập nhiều xưởng sản xuất đúc súng, đúc tiền…

+ Ngành khai thác mỏ được mở rộng (mỏ than, đồng, vàng…).

+ Làng nghề thủ công ở nông thôn và thành thị phát triển.

- Nội thương:

+ Buôn bán thuận lợi, xuất hiện nhiều thị tứ mới.

+ Phố chợ đông đúc, sầm uất, các mặt hàng phong phú.

- Ngoại thương:

+ Mở rộng buôn bán với các nước trong khu vực nhất là Trung Quốc.

+ Hạn chế buôn bán với người phương Tây.

II. Các cuộc nổi dậy của nhân dân

1. Đời sống nhân dân dưới triều Nguyễn

- Đời sống nhân dân nhất là nông dân ngày càng cực khổ.

- Địa chủ hào lý cướp ruộng đất.

- Quan lại tham nhũng, tô thuế nặng nề, bệnh dịch, đói khát hoành hành khắp nơi.

2. Các cuộc khởi nghĩa