Bài 3: Làm tròn số thập phân và ước lượng kết quả

1. Làm tròn số thập phân

Quy tắc làm tròn số thập phân:

Khi muốn làm tròn các số thập phân đến hàng nào thì hàng đó gọi là hàng quy tròn.

Muốn làm tròn một số thập phân đến một hàng nào đó, ta thực hiện các bước sau:

- Gạch dưới chữ số thập phân của hàng quy tròn.

- Nhìn sang chữ số ngay bên phải:

• Nếu chữ số đó lớn hơn hoặc bằng 5 thì tăng chữ số gạch dưới lên một đơn vị rồi thay tất cả các chữ số bên phải bằng số 0 hoặc bỏ đi nếu chúng ở phần thập phân.
• Nếu chữ số đó nhỏ hơn 5 thì giữ nguyên chữ số gạch dưới và thay tất các chữ số bên phải bằng số 0 hoặc bỏ đi nếu chúng ở phần thập phân.

Ví dụ:

Các số thập phân: $-$27,543;     $-$145,199

được làm tròn đến hàng phần trăm là: $-$27,54;     $-$145,20.

Các số thập phân: $-$27,543;     $-$145,199

được làm tròn đến hàng đơn vị là: $-$28, $-$145.

2. Ước lượng kết quả

Ta có thể sử dụng quy ước làm tròn số để ước lượng kết quả các phép tính. Nhờ đó có thể dễ dàng phát hiện ra những đáp số không hợp lí.

Ví dụ: Ước lượng kết quả các phép tính sau:

a) ($-$2,024) . 3,876;

b) ($-$233,98) : 3.

Giải

a) ($-$2,024) . 3,876 \(\approx\) ($-$2) . 4 = $-$ 8.

b) ($-$233,98) : 3 \(\approx\) $-$234 : 3 = $-$ 78.

Ví dụ: Kết quả phép tính của bạn An như dưới đây là đúng hay sai? Vì sao?

a) 0,246 . ($-$5,128) = $-$3,261488;

b) $-$5,688 $+$ 3,23 = $-$1,461.

Giải

a) Vì 0,246 . ($-$5,128) \(\approx\) $-$0,2 . 5,0 = $-$1,0 nên kết quả chỉ khoảng $-$1,0. Do đó, kết quả phép tính của bạn An là sai.

b) Vì $-$5,688 $+$ 3,23 \(\approx\) $-$6 $+$3 $=$ $-$3 nên kết quả khoảng $-$3. Do đó, kết quả phép tính của bạn An là sai.