Chủ đề 2: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ (19/12/1946)

1. Nguyên nhân cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp bùng nổ

- Sau Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946 thực dân Pháp tăng cường các hoạt động khiêu khích, phá hoại đẩy mạnh xâm lược nước ta một lần nữa: đánh chiếm vùng tự do ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ; khiêu khích tấn công ta ở Hải Phòng, Lạng Sơn, phá công sự, gây ra các vụ thảm sát ở Hà Nội,...

- Đêm ngày 18/12/1946 Pháp gửi tối hậu thư, yêu cầu ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, giao quyền kiểm soát Thủ đô cho Pháp, nếu không Pháp sẽ hành động vào sáng ngày 20/12/1946.

=> Trước tình hình trên, buộc nhân dân ta phải cầm súng chiến đấu chống Pháp.

- Ngày 18 và 19/12/1946 Hội nghị bất thường Ban thường vụ TW Đảng họp, quyết định phát động toàn quốc kháng chiến chống Pháp. Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống Pháp.

2. Đường lối kháng chiến của Đảng

a. Văn kiện

- Đường lối kháng chiến được thể hiện trong 3 văn kiện:

+ Chỉ thị "Toàn dân kháng chiến" của Ban thường vụ TW Đảng.

+ "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

+ Tác phẩm "Kháng chiến nhất định thắng lợi" của Tổng bí thư Trường Chinh.

b. Nội dung đường lối kháng chiến

+ Kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kì, tự lực cánh sinh và tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế.

3. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

a. Nguyên nhân

- Do âm mưu của thực dân Pháp muốn đánh úp các cơ quan đầu não của ta, tiêu diệt chủ lực của ta nhằm nhanh chóng kết thúc chiến tranh.

- Quân và dân ta chủ động tiến công quân Pháp trong các đô thị nhằm tiêu diệt, bao vây, giam chân địch một thời gian dài để tạo điều kiện cho cả nước chuyển vào kháng chiến lâu dài, bảo vệ cơ quan đầu não kháng chiến của ta.

b. Diễn biến

- Tại Hà Nội: 

+ 20 giờ ngày 19/12/1946 cuộc chiến đấu bắt đầu. Nhân dân khiêng bàn ghế, giường tủ, hạ cây cối để làm chướng ngại vật, chiến lũy để chống giặc.

+ Trung đoàn Thủ đô được thành lập và tiến đánh những trận quyết liệt ở Bắc Bộ phủ, chợ Đồng Xuân, nhà Bưu điện,..

+ Sau 2 tháng chiến đấu kiên cường, quân ta rút khỏi vòng vây của địch ra căn cứ an toàn.

- Tại các đô thị khác như Bắc Giang, Bắc Ninh, Huế: quân ta cũng tiến công, bao vậy và tiêu diệt địch.

 c. Kết quả, ý nghĩa

- Tiêu hao một bộ phận sinh lực địch.

- Giam chân địch trong thành phố, chặn đứng kế hoạch đánh nhanh, thắng nhanh của chúng.

- Ta đã di chuyển, bảo vệ an toàn TW Đảng, Chính phủ trở lại căn cứ địa Việt Bắc => tạo điều kiện cho cả nước bước vào kháng chiến lâu dài.