Bài 26. Thực hành: Tìm hiểu tác động của con người lên môi trường tự nhiên trong sản xuất

I. Nội dung thực hành

 Tìm hiểu sự tác động của các hoạt động sản xuất (chăn nuôi gia súc, làm đường giao thông, khai thác khoáng sản,...) ở địa phương lên môi trường tự nhiên.

II. Chuẩn bị

- Thành lập nhóm và lựa chọn một hoạt động sản xuất ở địa phương để cùng tìm hiểu về sự tác động của hoạt động sản xuất đó lên môi trường tự nhiên.

- Các nhóm chuẩn bị nội dung thảo luận và lựa chọn hình thức viết báo cáo (bài viết, sơ đồ, tranh ảnh, video clip,...) về những tác động tích cực và tiêu cực của hoạt động sản xuất ở địa phương lên môi trường tự nhiên.

- Các nhóm tiến hành thu thập, sưu tầm tranh ảnh, số liệu, video clip,... để làm minh chứng cho những tác động tích cực và tiêu cực của hoạt động sản xuất ở địa phương lên môi trường tự nhiên.

III. Tổ chức thực hành

- Các nhóm trao đổi, thảo luận để hoàn thiện sản phẩm.

- Đại diện các nhóm trình bày sản phẩm trước lớp.

- Nhận xét và đánh giá sản phẩm của nhóm mình và sản phẩm của nhóm bạn.

- Đưa ra thông điệp tuyên truyền cho người dân ở địa phương về việc sử dụng hợp lí và bảo vệ môi trường tự nhiên thông qua hoạt động sản xuất.

IV. Gợi ý thực hành

 Tìm hiểu ảnh hưởng của việc khai thác khoáng sản tại mỏ than Phấn Mễ đến môi trường tự nhiên huyện Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên)

1. Giới thiệu chung

- Phấn Mễ là mỏ than lớn, nằm trên địa bàn xã Phục Linh, huyện Đại Từ (Thái Nguyên) thuộc quyền quản lí, khai thác của Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (Tisco) do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.

- Đây là mỏ than mỡ, khai thác lộ thiên dưới độ sâu hàng trăm mét, Tisco giao cho đơn vị chuyên trách mang tên Mỏ than Phấn Mễ quản lí, khai thác mỏ than lớn này nhằm cung cấp nguyên liệu luyện cốc phục vụ sản xuất thép. 

2. Hoạt động và ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên

- Với phương thức sản xuất, kinh doanh không giống ai, hầu hết các cơ sở tuyển than, chế biến đá chung quanh hoặc gần mỏ than Phấn Mễ đều gây ô nhiễm môi trường trầm trọng.

 + Nhiều cơ sở gây ô nhiễm bụi, tiếng ồn, than theo nước mưa chảy thẳng xuống sông, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Theo đó, điển hình là Công ty TNHH Hải Bình, than chưa tuyển và đã qua tuyển đổ ngay cạnh đường dân sinh, không có mái che, mỗi khi trời mưa là nước than đen ngòm từ bãi than chảy ra ngoài, trôi xuống sông Chu.

 + Ngay bên trên cầu tràn qua sông Chu khu vực mỏ than Phấn Mễ, xưởng tuyển than của Công ty Công Hoàng Sơn gần như không có các công trình bảo vệ môi trường, quá trình sàng tuyển gây ra bụi than, ngày mưa nước than đen đặc chảy xuống sông. Tại xóm Cẩm 2, xã Phục Linh có ba cơ sở chuyên chế biến than đều đang có vấn đề nghiêm trọng về môi trường.

- Ngoài ra, doanh nghiệp tư nhân Toàn Diện có cơ sở chế biến đá xây dựng với quy mô lớn, ba bề đều sát mép sông Chu, trong quá trình chế biến làm đá tràn xuống sông. Đặc biệt, nhiều dây chuyền nghiền và chế biến thường xuyên gây ra ồn, không có hệ thống phun sương dập bụi nên khi hoạt động là bụi bay mù mịt. 

4. Giải pháp

- Xử phạt hành chính:

 Trước tình trạng ô nhiễm môi trường do các xưởng tuyển than, chế biến đá quanh khu vực mỏ than Phấn Mễ gây ra, UBND huyện Đại Từ có thành lập đoàn công tác liên ngành kiểm tra việc chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường đối với bốn DN, xử phạt từ 15 - 70 triệu đồng mỗi doanh nghiệp.

- Thay thế đội ngũ cán bộ chủ chốt:

Để chấn chỉnh việc quản lí than, đá tại mỏ Phấn Mễ, gần đây Ban lãnh đạo Tisco đã thay Giám đốc Mỏ than Phấn Mễ, nhiều lãnh đạo cấp phòng, đội ngũ bảo vệ tại mỏ than này và chỉ đạo nhiều nội dung về quản trị ở đây. Từ thực tế đã diễn ra, đề nghị các cơ quan chức năng sớm có biện pháp quản lý chặt chẽ, bảo vệ môi trường khu vực mỏ than Phấn Mễ góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên của đất nước cũng như bảo đảm môi trường sống cho người dân địa phương. 

- Theo em, biện pháp quan trọng nhất là mỗi cá nhân cần có ý thức bảo vệ môi trường.

(Nguồn: Báo Thời nay, Ký sinh mỏ than Phấn Mễ, 2020)