Bài 2: Tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc

Mở đầu

Em hãy kể tên một số phong tục, tập quán đặc sắc của các dân tộc trên thế giới mà em biết?

- Té nước của người Thái, Lào, người Khơ – me.

- Kimono là trang phục truyền thống của người dân Nhân Bản. Vào những dịp lễ, tết, cưới hỏi...người Nhật thường mặc trên mình những bộ Kimono đẹp nhất, vừa san trọng, vừa thể hiện sự lịch sự và tôn trọng văn hóa của dân tộc.

Khám phá

Hoạt động 1: Sự đa dạng của các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới

Em hãy đọc các thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi:

a/ Em hãy nêu những biểu hiện của sự đa dạng dân tộc và các nền văn hóa của Nhật Bản, Nga và Ni-giê-ri-a (về ẩm thực, trang phục, lễ hội...) qua các thông tin trên

b/ Hãy nêu thêm một số biểu hiện của sự đa dạng dân tộc và các nền văn hóa khác trên thế giới mà em biết.

+ Hàn Quốc có món ăn truyền thống là kim chi, mặc Hanbok

+ Nhật bản có nhiều nét văn hóa đặc sắc như đấu Sumo, bánh Mochi,....

Hoạt động 2: Ý nghĩa của việc tôn trọng sự đa dạng dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới

a/ Nen-xơn Man-đê-la đã làm gì để chống lại chế độ phân biệt chủng tộc? Những việc làm đó có ý nghĩa như thế nào đối với dân tộc Nam Phi?

- Thông tin 1: Nen-xơn Man-đê-la đã dành cả cuộc đời đưa đất nước Nam Phi thoát khỏi chế độ phân biệt chủng tộc A – pác – thai để trở thành nước dân chủ đa chủng tộc;  tranh cho quyền lợi người da đen ở Nam Phi; ông đã phải ở trong tù 27 năm vì hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc.

- Dưới sự lãnh đạo của ông, Nam Phi đã từng bước phá bỏ thành trì của nạn phân biệt chủng tộc. Bằng sức mạnh của lòng vị tha và tinh thần  giải, ông đã hàn gắn hố sâu mâu thuẫn sắc tộc, mở ra kỉ nguyên mới cho Nam Phi sau nhiều năm xung đột.

- Thông tin 2: Mỗi dân tộc có những nét văn hóa đặc sắc riêng, tạo nên sự đa dạng văn hóa của nhân loại. Đa dạng văn hóa là tài sản chung của nhân loại, là nhân tố của sự phát triển, bởi vậy cần được công nhân, khẳng định vì quyền lợi của các thế hệ hiện tại và tương lai. Tôn trọng sự đa dạng văn hóa là tôn trọng cơ hội lựa chọn cho tất cả mọi người, giúp con người đạt được sự tồn tại mãn nguyện hơn về trí tuệ, tình cảm, đạo đức, tinh thần.

b/ Em hiểu ý nghĩa của việc tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới như thế nào qua các thông tin trên?

- Tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới tạo cơ hội để chúng ta có thêm hiểu biết.

- Tiếp thu những tinh hóa văn hóa của các dân tộc khác.

- Làm phong phú thêm những giá trị của dân tộc mình.

- Củng cố niềm tin, sự đồng cảm, hòa hợp và tăng cường tình hữu nghị, hòa bình, hợp tác giữa các quốc gia trên thế giới.

c/ Hãy nêu thêm ví dụ về một hoạt động tôn trọng sự đa dạng của các nền văn hóa và ý nghĩa của hoạt động đó.

- Ngày hội giao lưu văn hóa Việt Nam – Hàn Quốc.

- Ý nghĩa:

+ Tạo cơ hội để người Việt Nam và du khách quốc tế có điều kiện tìm hiểu thêm về đất nước, văn hóa, con người và ngôn ngữ Hàn Quốc.

+ Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa Việt Nam và Hàn Quốc.

+ Thúc đẩy mối quan hệ hợp tác, hữu nghị, cùng phát triển giữa hai nước Việt Nam và Hàn Quốc.

Hoạt động 3: Thực hiện việc tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới

a/ Nêu ý nghĩa của Công ước quốc tế về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc.

- Công ước quốc tế về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc góp phần xóa bỏ phân biệt đối xử về chủng tộc và thúc đẩy sự hiểu biết giữa các chủng tộc.

b/ Bạn Hà và các bạn trong trường hợp 2 đã làm gì để thể hiện thái độ tôn trọng sự đa dạng dân tộc và văn hóa?

- Để thể hiện thái độ tôn trọng sự đa dạng dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới, Hà và các bạn đã học ngoại ngữ, giao tiếp với những người bạn thuộc các dân tộc khác nhau, tìm hiểu phong tục, tập quán của người nước ngoài và giới thiệu phong tục tập quán, nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình; hòa đồng, cởi mở và tôn trọng lẫn nhau, không kì thị về màu da, văn hóa...

c/ Hãy kể một số việc cần làm thể hiện thái độ tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc, các nền văn hóa.

- Một số việc cần làm để thể hiện thái độ tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới:

+ Tôn trọng tính cách, truyền thống, phong tục tập quán... của các dân tộc.

+ Luôn tích cực tìm hiểu và tiếp thu những giá trị tốt đẹp của các dân tộc.

+ Thể hiện lòng tự hào chính đáng về dân tộc mình.

+ Phê phán những hành vi kì thị, phân biệt chủng tộc và văn hóa.

Luyện tập

Luyện tập 1:

Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến/ việc làm nào dưới đây? Vì sao?

a/ Bạn T cho rằng, chỉ nên tôn trọng, học hỏi những dân tộc giàu có.

+ Không tán thành vì có những dân tộc không giàu có về vật chất nhưng vẫn có nhiều giá trị văn hóa, phong tục tập quán tốt đẹp, đặc sắc, đáng để tôn trọng, học hỏi.

b/ Chị Q cho rằng mọi dân tộc đều có cái hay, cái đẹp để học hỏi.

+ Tán thành vì mọi dân tộc đều có cái hay, cái đẹp riêng tạo nên nét văn hóa đặc sắc của dân tộc đó. Chúng ta cần tìm hiểu để học hỏi, tiếp thu những nét hay, nét đẹp đó.

c/ Anh K cho rằng, mọi sản phẩm của các dân tộc, các nền văn hóa đều tốt, đều đáng được tiếp thu và học tập.

+ Không tán thành vì có sản phẩm phù hợp với dân tộc này nhưng không phù hợp với dân tộc khác. Bởi vậy, chúng ta cần tiếp thu có chọn lọc những sản phẩm của các dân tộc, các nền văn hóa.

d/ Theo bạn B, cần tiếp thu có chọn lọc những sản phẩm nào phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh dân tộc, văn hóa của đất nước mình.

+ Tán thành, lí do giống ý c.

e/ Với niềm đam mê du lịch, chụp ảnh và tìm hiểu văn hóa các dân tộc, chị N (người Pháp) đã cùng một người bạn dành gần 3 năm đi xuyên Việt, xây dựng bộ ảnh đặc trưng của 54 dân tộc Việt Nam.

+ Tán thành vì đây là việc làm tốt đẹp, đáng được trân trọng nó giúp mỗi người hiểu hơn về sự phong phú, đa dạng của các cộng đồng dân tộc Việt Nam.

g/  mẹ bạn H không xem các chương trình nghệ thuật nước ngoài mà chỉ xem chương trình nghệ thuật Việt Nam vì cho rằng như vậy mới là giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

+ Không tán thành vì các chương trình nghệ thuật nước ngoài có những cái hay, cái đặc sắc riêng. Chúng ta cần tìm hiểu, học hỏi để xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Luyện tập 2:

Em sẽ xử lí như thế nào nếu là nhân vật trong các tình huống sau?

a/ Anh S mang trong mình dòng máu Việt Nam và Mỹ gốc Phi nên bị một số bạn trong lớp trêu chọc về màu da.

- Anh S nên nói với các bạn rằng, không ai có thể lựa chọn màu da cho bản thân mình, mỗi màu da có một vẻ đẹp riêng, việc làm của các bạn là không nên. Nếu các bạn vẫn tiếp tục trêu chọc, hãy chia sẽ điều này với những bạn bè tin cậy để các bạn lên tiếng bảo vệ mình hoặc anh S có thể nhờ thầy, cô giáo can thiệp.

b/ Bạn M rất thích đọc sách về các dân tộc, các nền văn hóa trên thế giới nhưng bố mẹ lại yêu cầu phải dành thời gian để học các môn học chính khóa trong nhà trường.

+ Bạn M nên thuyết phục bố mẹ rằng, việc đọc sách về các dân tộc, các nền văn hóa trên thế giới cũng là một cách học tập, giúp mỗi người có thêm vốn sống, vốn hiểu biết về các dân tộc, các nền văn hóa trên thế giới, góp phần bổ trợ cho các môn học chính khóa trong nhà trường.

Luyện tập 3:

Em hãy cùng các bạn xây dựng một tiểu phẩm về chủ đề phê phán những hành vi kì thị, phân biệt chủng tộc và văn hóa.

- Gợi ý:

+ Kì thị, phân biệt chủng tộc: một số bạn chê màu da, tóc... của bạn đến từ châu Phi. Một bạn đưa ra lời khuyên cho các bạn đó và đến kết bạn với bạn châu Phi.

+ Kì thị văn hóa: chê món ăn, trang phục... của một số dân tộc khác, một số bạn đưa ra lời khuyên.

Luyện tập 4:

Em hãy nêu những việc nên làm và không nên làm để thể hiện tôn trọng sự đa dạng của các dân tộc và giải thích tại sao.

Vận dụng

Vận dụng 1:

Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) giới thiệu về một nét văn hóa đặc sắc của một dân tộc trên thế giới.

- Gợi ý:

+ Tên, nội dung nét văn hóa đặc sắc.

+ Ý nghĩa của nét văn hóa đó

Vận dụng 2:

Thiết kế hoặc sưu tầm hình ảnh thể hiện sự đa dạng của các dân tộc và các nền văn hóa trên thế giới