1. Một số phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ
Các đối tượng địa lí được thể hiện thông qua hệ thống phương pháp biểu hiện bản đồ. Tuỳ theo nội dung, đối tượng địa lí và tỉ lệ bản đồ, chúng ta có thể sử dụng các phương pháp biểu hiện khác nhau. Dưới đây là một số phương pháp thường được sử dụng:
| Phương pháp kí hiệu | Phương pháp đường chuyển động | Phương pháp chấm điểm | Phương pháp khoanh vùng | Phương pháp bản đồ - biểu đồ | |
| Đối tượng thể hiện | - Các đối tượng phân bố theo điểm.
- Các kí hiệu được đặt vào đúng vị trí phân bố của đối tượng trên bản đồ. |
Sự di chuyển của các quá trình, hiện tượng tự nhiên, hiện tượng kinh tế - xã hội. | Các đối tượng địa lí có sự phân bố phân tán trong không gian. | Các đối tượng địa lí có sự phân bố tập trung trên một lãnh thổ nhất định. | Giá trị tổng cộng của một đối tượng trên một đơn vị lãnh thổ bằng cách dùng các biểu đồ đặt vào phạm vi của đơn vị lãnh thổ đó. |
| Các dạng |
- Dạng chữ. - Dạng tượng hình. - Dạng hình học. |
||||
| Khả năng thể hiện |
- Vị trí phân bố của đối tượng. - Số lượng của đối tượng. - Chất lượng của đối tượng. |
- Hướng di chuyển của đối tượng. - Số lượng, tốc độ di chuyển của đối tượng. |
- Sự phân bố của đối tượng. - Số lượng của đối tượng. - Mỗi chấm tròn tương ứng với một giá trị nhất định. |
Sự phân bố của đối tượng. |
- Số lượng của đối tượng. - Chất lượng của đối tượng. - Cơ cấu của đối tượng. |
|
Ví dụ |
Vị trí các trung tâm hành chính, sân bay, nhà ga, điểm dân cư, trung tâm công nghiệp,... | Hướng gió, hướng dòng biển, hướng động vật di cư, hướng vận tải hàng hoá, hướng di dân,... | Phân bố dân cư, phân bố các cơ sở chăn nuôi,... | Sự phân bố các kiểu thảm thực vật, các nhóm đất, các vùng chuyên canh cây trồng,... | Cơ cấu sử dụng đất theo lãnh thổ, cơ cấu dân số các quốc gia, diện tích và sản lượng cây trồng,.. |
2. Sử dụng bản đồ trong học tập và đời sống
- Bản đồ là phương tiện không thể thiếu trong học tập Địa lí. Để sử dụng bản đồ, chúng ta thực hiện thông qua 3 bước dưới đây:
+ Bước 1. Lựa chọn nội dung bản đồ.
+ Bước 2. Đọc chú giải, tỉ lệ bản đồ và xác định phương hướng trên bản đồ.
+ Bước 3. Đọc nội dung bản đồ.
- Bản đồ được sử dụng ngày càng phổ biến trong đời sống. Các bước sử dụng bản đồ trong đời sống cũng tương tự như trong học tập.
- Với sự phát triển của bản đồ số và hệ thống định vị toàn cầu GIS được gắn trên thiết bị điện tử thông minh, việc sử dụng bản đồ trong đời sống được thuận tiện hơn, giúp người sử dụng nhanh chóng được những thông tin cần thiết tuỳ theo mục đích sử dụng cụ thể.
3. Một số ứng dụng của GPS và bản đồ trong đời sống
- Xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bề mặt Trái Đất:
+ GPS là một hệ thống các vệ tinh bay xung quanh Trái Đất theo một quỹ đạo chính xác và phát tín hiệu có thông tin xuống Trái Đất.
+ Các máy thu GPS nhận được thông tin này để xác định vị trí của đối tượng trên mặt đất, được hiển thị thông qua hệ toạ độ địa lí và độ cao tuyệt đối.
+ Hệ thống định vị toàn cầu (GPS) thường được kết nối với bản đồ số và phát triển trên môi trường internet, tạo thành hệ thống bản đồ trực tuyến, được tích hợp sẵn trên máy tính hoặc các thiết bị điện tử thông minh.
- Xác định vị trí người dùng hoặc đối tượng địa lí trên bề mặt Trái Đất, tìm kiếm đường đi, giám sát lộ trình, tốc độ di chuyển của các phương tiện giao thông trên bản đồ trực tuyến,...
Địa lí 10 (Cánh Diều)