Bài 1: Một số vấn đề chung về cách mạng tư sản

2. Mục tiêu, nhiệm vụ, giai cấp lãnh đạo, động lực của các cuộc cách mạng tư sản

a) Mục tiêu và nhiệm vụ

- Các cuộc cách mạng tư sản đều nhằm mục tiêu xóa bỏ những rào cản kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

- Cách mạng tư sản bao gồm hai nhiệm vụ cơ bản: dân tộc và dân chủ. Nhiệm vụ dân tộc là nhằm xóa bỏ tình trạng phong kiến cát cứ, hình thành thị trường dân tộc thống nhất (hoặc giải phóng dân tộc). Nhiệm vụ dân chủ nhằm xóa bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản.

+ Trong Cách mạng tư sản Anh, tầng lớp quý tộc mới và giai cấp tư sản đấu tranh chống chế độ phong kiến chuyên chế.

+ Cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ hướng tới mục tiêu giải phóng dân tộc, lập nên quốc gia mới.

+ Cách mạng tư sản Pháp (cuối thế kỉ XVIII) lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế.

+ Cuộc đấu tranh thống nhất Đức, I-ta-li-a nhằm xóa bỏ tình trạng phân tán về chính trị, chia cắt về lãnh thổ. 

=> Tất cả các cuộc cách mạng tư sản trên đều tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

b) Giai cấp lãnh đạo và động lực của các cuộc cách mạng tư sản

*Giai cấp lãnh đạo

- Lãnh đạo cách mạng tư sản là giai cấp tư sản, chủ nô và tầng lớp quý tộc mới,...

+ Cách mạng tư sản Anh diễn ra dưới sự lãnh đạo của liên minh tư sản và quý tộc mới, song vai trò quan trọng thuộc về quý tộc mới.

+ Cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ diễn ra dưới sự lãnh đạo của liên minh tư sản và chủ nô.

+ Trong Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII, giai cấp tư sản giành độc quyền lãnh đạo cách mạng.

Một số nhà lãnh đạo của các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu

*Động lực cách mạng

- Trong các cuộc cách mạng tư sản, giai cấp lãnh đạo và quần chúng nhân dân giữ vai trò quan trọng và là động lực quyết định thắng lợi của cách mạng. 

- Khi quần chúng nhân dân tham gia đông đảo, liên tục thì thắng lợi của cách mạng càng triệt để, tiêu biểu như Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.

+ Trong Cách mạng tư sản Anh, quần chúng nhân dân (nông dân, thợ thủ công,...) giữ vai trò quyết định thắng lợi của cách mạng.

+ Trong Chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ, trại chủ, nông dân, công nhân ở 13 thuộc địa là lực lượng chính.

+ Với Cách mạng tư sản Pháp, nông dân, thợ thủ công và công nhân tích cực tham gia chống phong kiến cùng các thế lực phản động trong và ngoài nước, trở thành đồng minh quan trọng của giai cấp tư sản.

Cuộc tấn công vào ngục Ba-xti trong Cách mạng tư sản Pháp (14 - 7 - 1789)

3. Kết quả và ý nghĩa của các cuộc cách mạng tư sản

- Thắng lợi của các cuộc cách mạng tư sản đã lật đổ nền quân chủ chuyên chế, giành độc lập dân tộc, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

- Đầu thập kỉ 70 của thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi toàn thế giới.

- Cách mạng tư sản Anh đặt dấu mốc cho sự xác lập của chủ nghĩa tư bản ở Anh, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến. Vì vậy, cuộc cách mạng này có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của xã hội loài ngoài trong buổi đầu chuyển từ chế độ phong kiến sang chủ nghĩa tư bản.

- Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ:

+ Giải phóng nhân dân các thuộc địa Anh khỏi ách thực dân, đưa đến sự thành lập nhà nước tư sản đầu tiên ở ngoài châu Âu - Hợp chúng quốc Mỹ (Hoa Kỳ), mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

+ Thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Mỹ La-tinh phát triển, có ảnh hưởng tích cực đến phong trào giành độc lập ở nhiều nơi trên thế giới vào cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX. Bản Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ đã trở thành ngọn cờ tự do với những nguyên lý bất hủ, đặt ra yêu cầu giải phóng dân tộc với các nước trên thế giới.

- Trong số các cuộc cách mạng tư sản, Cách mạng tư sản Pháp được đánh giá là cuộc cách mạng vĩ đại:

+ Lật đổ và xóa bỏ mọi tàn dư của chế độ phong kiến, thiết lập nên chế độ cộng hòa.

+ Nông dân được giải phóng, vấn đề ruộng đất được giải quyết, những cản trở đối với công thương nghiệp bị xóa bỏ, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

+ Làm cho chế độ phong kiến bị lung lay trên khắp lãnh thổ châu Âu.

+ Mở ra thời đại mới: thời đại thắng lợi và củng cố của chủ nghĩa tư bản ở các nước châu Âu - Mỹ.

Chúc các em học tốt !