Sông nước Cà Mau

Tóm tắt bài giảng

SÔNG NƯỚC CÀ MAU

(Đoàn Giỏi)

I. TÌM HIỂU CHUNG

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Những ấn tượng chung (ban đầu) về vùng sông nước Nam Bộ:

2. Giới thiệu địa danh, giải thích cách gọi tên của đồng bào vùng sông nước Cà Mau và hình ảnh con sông:

a. Tên gọi

- Qua cách giới thiệu của tác giả về tên đất, tên sông, tên các kênh rạch, chúng ta thấy đây là một vùng đất phong phú, rất tự nhiên và hoang dã. Người dân đặt tên cho các vùng đất và những con sông không phải bằng những danh từ mĩ lệ mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên.

   + Rạch Mái Giầm: có nhiều cây Mái Giầm.

   + Kênh Bọ Mắt: vì có nhiều bọ mắt.

   + Kênh Ba Khía: vì có nhiều con ba khía.

   + Dòng sông Năm Căn: vì có căn nhà Năm gian.

=> Các đặt tên dân dã, mộc mạc, theo lối dân gian.

b. Dòng sông và nhà năm gian Năm Căn

- Hình ảnh con sông: dòng Năm Căn vừa được mô tả gián tiếp qua các từ chỉ sự vận động của con thuyền như “chèo thoát qua, đổ ra, xuôi về”, lại vừa được mô tả trực tiếp, gợi ra một không gian bao la hùng vĩ: “dòng sông mênh mông, rộng hơn một ngàn thước, nước ầm ầm đổ ra biển như thác, rừng đước như hai dãy trường thành… với đủ các sắc xanh…”. Đó cũng là con sông có sản vật phong phú “thò tay xuống nước là có cá”. Ở đây “cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng”.

- Hình ảnh rừng đước: dựng lên cao ngất làm choáng ngợp du khách với các bậc màu xanh: xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ. Các sắc độ khác nhau của màu xanh gợi ra các lớp cây đước từ non đến già mọc nối tiếp nhau, không bao giờ dứt.

=> Đoạn văn sử dụng nhiều phép so sánh, động từ mạnh (thoát, đổ, xuôi), khiến cảnh hiện lên sinh động, cho thấy thiên nhiên nơi đây mang vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ, trù phú.