Cảnh khuya

Tóm tắt bài giảng

CẢNH KHUYA

- Hồ Chí Minh -

II. Tìm hiểu chi tiết

2. Câu 2 (phần thừa)

- Bức tranh nhiều tầng bậc, màu sắc, sự vật quấn quýt:

Trăng

(lồng)

Cổ thụ

Bóng

(lồng)

Hoa

-> Điệp từ “lồng”.

-> Cảnh vật thiên nhiên huyền ảo, hài hòa, lồng vào nhau để tôn vẻ đẹp của nhau.

- Câu thơ có 2 cách hiểu:

+ Ánh trăng chiếu vào vòm cổ thụ, bóng lồng vào bóng hoa.

+ Ánh trăng chiếu rọi vào các vòm lá cổ thụ in bóng xuống mặt đất như muôn ngàn bông hoa.

-> Bức tranh nhiều tầng lớp, đường nét, hình khối đa dạng nhưng rất hài hòa.

-> Bức tranh có sự hài hòa tối – sáng, đen – trắng tạo vẻ lung linh, chập chờn, ấm áp mà gần gũi.

=> Bức tranh đẹp như gấm thêu, bức thủy mặc.

=> Câu 1 – thi trung hữu nhạc, Câu 2 – thi trung hữu họa.

3. Câu 3 (phần chuyển)

- Tiếp tục thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người trong thơ Bác.

-> Con người là trung tâm của bức tranh.

- Từ “người” mang ý nghĩa phiếm chỉ.

-> Bác Hồ đã khách quan hóa con người mình để hòa tan vào cảnh vật.

=> “Người chưa ngủ” là một thi sĩ say mê trước vẻ đẹp thiên nhiên.

4. Câu 4 (phần hợp)

- “Chưa ngủ”: vì những tình cảm cao sâu: “lo nỗi nước nhà”.

-> Vẻ đẹp tâm hồn con người Hồ Chí Minh.

+ Câu 3: “chưa ngủ” khẳng định tâm hồn nghệ sĩ lãng mạn.

+ Câu 4: “chưa ngủ” vì tâm hồn chiến sĩ nghĩ đến cánh mạng và sự nghiệp đấu tranh của dân tộc.

- “nỗi nước nhà”: nỗi riêng của Bác

-> Tình cảm bao la, vĩ đại của Người.

- Rung động trước cảnh khuya -> thi sĩ nhạy cảm, tinh tế.

- Nỗi lo lắng cho vận nước -> vị lãnh tụ vĩ đại “ôm cả non sông vạn kiếp người”.

-> Thi sĩ – chiến sĩ hòa hợp làm một trong tâm hồn Bác.

=> Phong thái ung dung, lạc quan ở Bác.

5. Nghệ thuật

- Biện pháp nghệ thuật: so sánh, điệp ngữ

- Ngắt nhịp

+ Câu 1: 3/4

+ Câu 2: 2/5

- Kết hợp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại.

III. Tổng kết

- Bài thơ cho ta chiêm ngưỡng:

+ Cảnh khuya lung linh, huyền ảo.

+ Tâm hồn thi sĩ – chiến sĩ vĩ đại của Bác.

- Bài thơ cho ta hiểu hơn về con người Bác; “đời sống vật chất giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, với những tình cảm, tư tưởng, những giá trị tinh thần cao đẹp”.