Bánh trôi nước

Tóm tắt bài giảng

BÁNH TRÔI NƯỚC

- Hồ Xuân Hương -

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Câu 1

Thân em vừa trắng lại vừa tròn

- Motip: “Thân em”

+ Cách vào đề duyên dáng, tự nhiên.

+ Đề tài quen thuộc: thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- “Vừa … lại vừa”: người phụ nữ hãnh diện về vẻ đẹp của mình.

2. Câu 2

Bảy nổi ba chìm với nước non

- Thành ngữ “bảy nổi ba chìm”: sự trôi nổi, lênh đênh của kiếp người.

- “nước non”: hoàn cảnh sống, cuộc đời, xã hội.

=> Cuộc đời người phụ nữ cay cực, xót xa.

3. Câu 3

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

- “Tay kẻ nặn”: Thân phận bị phụ thuộc của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- “Mặc dầu”:

+ Ngầm ý thách thức.

+ Giữ lửa để khơi lên sức sống, sự kiêu hãnh.

4. Câu 4

Mà em vẫn giữ tấm lòng son

- Từ “Mà”:

+ Khép lại những bất hạnh, trái ngang.

+ Mở ra vẻ đẹp rõ ràng hơn.

- “vẫn giữ tấm lòng son”: Vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ.

- Chữ “son”: Tấm lòng son sắt, thủy chung, ấm áp, nhân hậu của người phụ nữ Việt Nam.

5. Kết cấu bài thơ

- Câu 1: Vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ.

- Câu 2 + 3; Cuộc đời đau khổ và thân phận bị phụ thuộc của người phụ nữ.

- Câu 4: Khẳng định, ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn.

=> Vẻ đẹp hoàn mĩ của người phụ nữ, bản lĩnh Xuân Hương kiên cường, mạnh mẽ, dám nhìn thẳng vào số phận, vượt lên số phận, thách thức với hoàn cảnh sống.

6. Nghệ thuật

- Thể thơ Đường luật.

- Biện pháp nghệ thuật bao trùm: ẩn dụ.

- Hình ảnh, từ ngữ dân giã, gần gũi.

- Đa giọng điệu: kiêu hãnh, tự hào, ngậm ngùi, xót xa, thách thức.

- Dấu ấn dân gian: motip, thành ngữ…

III. Tổng kết

      Với ngôn ngữ bình dị, bài thơ “Bánh trôi nước” cho thấy Hồ Xuân Hương vừa rất trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa, vừa cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.