Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Những phép tu từ thường được sử dụng để tạo ra tính hình tượng của ngôn ngữ nghệ thuật là: ẩn dụ, nhân hóa, so sánh, hoán dụ,...

- Ẩn dụ: 

"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ".

(Viếng lăng Bác - Viễn Phương)

=> Phép ẩn dụ từ "mặt trời" để chỉ Bác Hồ. Bác như vầng dương soi sáng, chỉ đường dẫn lối cho dân tộc Việt Nam...

- Nhân hóa:

"Ông trời

Mặc áo giáp đen

Ra trận"

(Mưa - Trần Đăng Khoa)

=> Phép nhân hóa qua từ "ông", "mặc", "ra trận" đã góp phần miêu tả sinh động cảnh vật thiên nhiên khi cơn mưa ập tới.

- So sánh:

"Con đi trăm núi ngàn khe

Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm"

(Ca dao)

=> Phép so sánh (hơn kém) "chưa bằng" cho thấy sự thấu hiểu, biết ơn của người con trước những hi sinh, vất vả của cha mẹ.

- Hoán dụ:

"Áo chàm đưa buổi phân li,

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay"

(Việt Bắc - Tố Hữu)

=> Hoán dụ "áo chàm" (lấy bộ phận để chỉ toàn thể) để chỉ những người dân Việt Bắc lưu luyến, bịn rịn trong cuộc chia tay với cán bộ về xuôi thời kháng chiến chống Pháp.

Câu 2: Tính hình tượng là đặc trưng tiêu biểu nhất của phong cách ngôn ngữ nghệ thuật vì:

- Tính hình tượng là phương tiện tái hiện, tái tạo cuộc sống thông qua lăng kính chủ quan, giúp tác giả bộc lộ tư tưởng, tình cảm và khẳng định phong cách riêng của mình.

- Tính hình tượng là đặc thù của văn bản nghệ thuật so với văn bản khác. Đây là gốc rễ để tạo ra tính truyền cảm và tính cá thể hóa.

Câu 3:

a. Canh cánh

b. (1) vãi

    (2) triệt

Câu 4: So sánh 3 bài thơ viết về mùa thu.

Cùng viết về mùa thu nhưng mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến đó là mùa thu của làng cảnh Việt Nam với phong thái nhàn tản, ẩn dật của con người lánh đời. Mùa thu trong thơ của Lưu Trọng Lư đó là mùa thu vàng với âm thanh xao động của rừng thu. Còn mùa thu trong thơ Nguyễn Đình Thi là mùa thu độc lập, mùa thu của đất nước sau ngày giải phóng - con người hạnh phúc, như reo vui hạnh phúc cùng với núi sông, Tổ quốc. Như vậy, mỗi thời đại, mỗi lăng kính riêng đã tạo ra những mùa thu thật độc đáo. Bởi vậy mà cùng viết về đề tài mùa thu nhưng các tác giả không tạo nên sự nhàm chán, lặp lại,...