Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh

I. KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

- Kết cấu văn bản là sự tổ chức, sắp xếp các thành tố của văn bản thành một đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh, có ý nghĩa.

a. Xác định đối tượng, mục đích thuyết minh của từng văn bản:

* Văn bản Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân:

- Đối tượng: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân.

- Mục đích:

+ Giới thiệu về thời gian, địa điểm, diễn biến hội thi.

+ Ý nghĩa văn hóa của hội thi trong đời sống tinh thần của người dân vùng đồng bằng Bắc Bộ.

* Văn bản Bưởi Phúc Trạch:

- Đối tượng: bưởi Phúc Trạch, là trái cây đặc sản ở Hà Tĩnh.

- Mục đích: đưa ra hình dung về hình dáng, màu sắc, hương vị, giá trị của bưởi Phúc Trạch để người đọc tìm hiểu, cảm nhận.

b. Các ý của từng văn bản:

* Văn bản Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân:

- Địa điểm, thời gian diễn ra lễ hội.

- Diễn biến:

+ Làm thủ thục để thi, lấy lửa trên ngọn cây chuối, nấu cơm.

+ Chấm thi (các tiêu chuẩn, chấm thi công bằng, chính xác).

* Văn bản Bưởi Phúc Trạch:

- Hình dáng bên ngoài.

- Hương vị độc đáo.

- Sự hấp dẫn và bổ dưỡng.

- Thương hiệu bưởi Phúc Trạch.

c. Cách sắp xếp ý của 2 văn bản:

- Văn bản Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân tổ chức kết cấu theo trình tự thời gian, xen lẫn lời kể và lời tả.

- Văn bản Bưởi Phúc Trạch tổ chức kết cấu theo trình tự quan hệ không gian (từ ngoài vào trong), theo quan hệ logic (từ hình dáng, màu sắc, hương vị, giá trị bổ dưỡng), trình tự quan hệ nhân quả (giữa các ý trong văn bản).

d. Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh gồm:

- Kết cấu theo trình tự thời gian.

- Kết cấu theo trình tự không gian.

- Kết cấu theo trình tự logic.

- Kết cấu theo trình tự hỗn hợp.

II. LUYỆN TẬP

Câu 1:

Thuyết mình bài Tỏ lòng nên chọn hình thức kết cấu hỗn hợp (theo trình tự không gian và logic):

- Giới thiệu về tác giả.

- Thuyết minh về thời điểm ra đời của bài thơ.

- Nội dung của bài thơ:

+ 2 câu đầu: Niềm tự hào về sức mạnh của quân đội nhà Trần.

+ 2 câu sau: Khát vọng lập công trả nợ công danh của tác giả.

- Nghệ thuật biểu hiện: từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, giọng điệu thơ.

Câu 2:

Khi thuyết minh một di tích, thắng cảnh của đất nước thì cần đảm bảo các nội dung sau:

- Giới thiệu khái quát về di tích, thắng cảnh: tên gọi, ý nghĩa/ giá trị nổi bật.

- Thuyết minh cụ thể về đặc điểm, giá trị của di tích, thắng cảnh đó: vị trí, các bộ phận, cấu trúc, quang cảnh, các sự tích/ câu chuyện gắn với từng đặc điểm.

- Khẳng định ý nghĩa, giá trị văn hóa của đối tượng thuyết minh.