Bài 9: Vương triều Hồi giáo Đê-li

➤ Đây là quần thể kiến trúc Qutub Minar ở thủ đô New Delhi của Ấn Độ, quần thể này đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới từ năm 1993. Qutub Minar được xây dựng dưới thời của vương triều Hồi giáo Đê-li trong lịch sử Ấn Độ.

Vậy, vương triều Hồi giáo Đê-li ra đời thế nào? Đặc điểm nổi bật về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của vương triều này là gì? Để tìm hiểu về vương triều Hồi giáo Đê-li, chúng ta cùng bước vào bài học ngày hôm nay.

1. Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội

a. Chính trị

- Sau khi vương triều Gúp-ta sụp đổ, Ấn Độ rơi vào tình trạng chia cắt.

- Năm 1206, người Hồi giáo gốc Thổ Nhĩ Kỳ (người Tuốc) xâm chiếm miền Bắc Ấn Độ, lập nên vương triều Hồi giáo đầu tiên, lấy Đê-li làm kinh đô.

Hình 9.1. Tranh minh họa người Hồi giáo xâm nhập vào Ấn Độ (Nguồn: Internet)

- Vương triều Đê-li thống nhất lãnh thổ và giữ được sự phát triển ổn định trong phần lớn thế kỉ XIV.

- Vương triều Hồi giáo Đê-li đã thực hiện chính sách phân biệt sắc tộc, ưu tiên quyền lợi về kinh tế và chính trị cho người theo Hồi giáo và hạ thấp vai trò của Ấn Độ giáo.

- Đầu thế kỉ XVI, vương triều Đê-li bị sụp đổ do sự tấn công của người Mông Cổ ở Trung Á.

Vương triều Hồi giáo Đê-li đã xác lập sự thống trị của người Hồi giáo.

b. Kinh tế

- Nông nghiệp giữ vai trò quan trọng, nhà nước cho đào thêm kênh và hồ chứa nước.

- Nhiều ngành thủ công nghiệp truyền thống phát triển đã tạo điều kiện cho giao thương phát triển. Đặc biệt, thủ công nghiệp có sự phân hóa mạnh mẽ về ngành nghề.

- Vải in có hoa văn đẹp, đồ sứ tráng men, đồ trang sức,… là những sản phẩm tiêu biểu của thời kì này

- Thương nhân Ấn Độ đem những mặt hàng nổi tiếng như vải vóc, đồ trang sức, gia vị đổi lấy hàng hóa, đặt biệt đổi lấy ngựa chiến từ các nước Trung Á, Tây Á.

c. Xã hội

- Tầng lớp Bà-la-môn vẫn được xem là đẳng cấp, nhưng thực quyền trong xã hội vẫn thuộc về người Hồi giáo.

- Với chính sách phân biệt sắc tộc của nhà nước, ưu tiên quyền lợi cho người theo Hồi giáo, những cư dân Ấn Độ không theo Hồi giáo phải nộp thuế ngoại đạo, bị phân biệt đối xử.

=> Xuất hiện mâu thuẫn giữa người Ấn Độ giáo và người Hồi giáo.

Sự phân biệt đối xử trong xã hội đã gây bất bình trong nhân dân, dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh diễn ra, góp phần làm suy yếu vương triều Đê-li.

2. Thành tựu tiêu biểu về văn hóa

- Tôn giáo:

+ Vương triều Đê-li đã truyền bá, áp đặt đạo Hồi vào Ấn Độ.

+ Văn hóa Ấn Độ có thêm yếu tố mới – văn hóa Hồi giáo.

- Công trình kiến trúc: Nhiều công trình, kiến trúc được xây dựng theo kiểu Hồi giáo, rất dễ nhận biết bởi các tháp cao, mái vòm, cửa vòm, sân rộng, họa tiết trang trí là chữ A-rập cổ.

Hình 9.2. Kiến trúc nhà thờ Hồi giáo Ku-túp Mi-na (Qutub Minar) (Nguồn: Internet)

- Chữ viết: Chữ Ba Tư được du nhập và trở thành ngôn ngữ chính của Ấn Độ thời vương triều Đê-li.

- Văn học: Xuất hiện nhiều nhà thơ, nhà văn hóa lớn của dân tộc Ấn Độ - (Kabir) (1440 – 1518). Những tác phẩm của ông viết bằng ngôn ngữ Hin-đi với nội dung ca ngợi trung thực, sống lương thiện, khoan dung.

⚡Vận dụng 

Em hãy vẽ sơ đồ tư duy về tình hình Ấn Độ dưới thời của vương triều Hồi giáo Đê-li trên các mặt chính trị, kinh tế, xã hội và các thành tựu văn hóa tiêu biểu. Từ đó, so sánh với tình hình Ấn Độ dưới thời của vương triều Gúp-ta để thấy được điểm khác nhau giữa hai vương triều trong lịch sử Ấn Độ.

Chúc các em học tốt !!