Bài 4: Văn hóa Phục hưng

➤ Đây là thành phố Florence ở I-ta-li-a, một trong số những Di sản Thế giới được UNESCO công nhận. Thành phố này được xem là khởi nguồn của phong trào Văn hóa Phục hưng ở Tây Âu.

Vậy, phong trào Văn hóa Phục hưng là gì? Phong trào này có điểm gì nổi bật và có ý nghĩa, tác động thế nào đối với Tây Âu? Để hiểu rõ hơn về phong trào Văn hóa Phục hưng, chúng ta cùng bước vào bài học ngày hôm nay nhé.

1. Những biến đổi quan trọng về kinh tế - xã hội ở Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI

• Những biến đổi về kinh tế

+ Vào thế kỉ XIII, thành thị ngày càng có vai trò là những trung tâm kinh tế quan trọng nhất Tây Âu. Nhiều xưởng sản xuất với quy mô lớn, các công ty thương mại chủ yếu ở thành thị xuất hiện ngày càng nhiều.

=> Lúc này, mầm mống của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện.

• Những biến đổi về xã hội

Tầng lớp chủ xưởng, thương nhân và đặc biệt là các chủ ngân hàng ngày càng trở nên giàu có. Nhờ có vốn và nhân công làm thuê, họ chuyển sang hình thức kinh doanh mới và trở thành giai cấp tư sản.

Giai cấp tư sản đang dần phát triển nhưng lại chưa có địa vị xã hội, chính trị tương xứng. Do đó, họ đấu tranh chống lại hệ tư tưởng phong kiến lỗi thời, đứng ra ủng hộ và bảo trợ cho những tư tưởng mới trong các lĩnh vực khoa học, văn học và nghệ thuật.

=> Những biến đổi trên đã dẫn đến sự ra đời của một phong trào văn hóa mới, đi vào lịch sử với tên gọi là phong trào Văn hóa Phục hưng.

Phong trào Văn hóa Phục hưng bắt đầu vào thế kỉ XIV, ở những thành phố tự trị, giàu có thuộc miền Bắc của I-ta-li-a (nước Ý) như: Phi-ren-xê (Florence), Mi-lan (Milan), Vơ-ni-dơ (Venice)…

Từ thế kỉ XV, XVI, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra đời ở các quốc gia thống nhất như Anh, Pháp, Tây Ban Nha và nhiều thành phố thuộc Hà Lan, Đức,… nên phong trào Văn hóa Phục hưng có điều kiện lan rộng ra khắp châu Âu.

Hình 4.1. Thành phố Venice - từng là một trong những trung tâm của của phong trào            Văn hóa Phục hưng

2. Những thành tựu tiêu biểu của phong trào Văn hóa Phục hưng

Trên hành trình tìm kiếm những giá trị cho một nền văn hóa mới, các nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ, họa sĩ,... đã chủ trương khôi phục, làm sống lại những tinh hoa của văn hóa Hy Lạp – La Mã cổ đại.

Từ thế kỉ XIV – XVII lịch sử đã chứng kiến những sáng tạo của con người diễn ra trên nhiều lĩnh vực:

• Văn học:

Hình 4.2. W. Shakepeare và tác phẩm nổi tiếng Romeo and Juliet (Nguồn: Internet)

Nổi bật là tác phẩm Thần khúc (Divine Comedy) của nhà thơ người I-ta-li-a Đan-tê (Dante Alighieri, 1265 - 1321) và Đôn Ki-hô-tê của nhà văn người Tây Ban Nha M. Xéc-van-téc (1547 - 1616). Đặc biệt là những vở kịch của đại văn hào người Anh W. Sếch-xpia (W. Shakepeare, 1564 - 1616) như Hăm-lét (Hamlet), Rô-mê-ô và Giu-li-ét (Romeo and Juliet),...

=> Những tác phẩm tập trung lên án sự tàn bạo, tham lam của tầng lớp phong kiến, đấu tranh cho tự do và tình yêu.

• Nghệ thuật:

Nghệ thuật Phục hưng cũng bắt đầu ở Phi-ren-xê. Thế kỉ XVI được xem là đỉnh cao của nghệ thuật Phục hưng gắn liền với 2 danh họa nổi tiếng:

+ Lê-ô-na đờ Vanh-xi (Leonardo da Vinci, 1452 - 1519) là họa sĩ, tác giả của những bức họa được coi là kiệt tác của nhân loại như: Bữa ăn tối cuối cùng, La Giô-công-đơ (La Joconde),... 

+ Mi-ken-lăng-giơ (Michelangelo, 1475 - 1564) là kiến trúc sư, nhà điêu khắc, họa sĩ. Những tác phẩm nổi tiếng của ông phải kể đến như: Sáng tạo thế giới vẽ trên trần nhà nguyện Xích-xtin (Sistine Chapel) ở Rôma (Roma), tượng Đa-vít (David), Người nô lệ bị trói,…

Hình 4.3. Leonardo da Vinci và tác phẩm nổi tiếng La Joconde (Nguồn: Internet)

• Khoa học – kĩ thuật:

Thời Phục hưng đã xuất hiện nhiều nhà khoa học dũng cảm chống lại những quan điểm sai lầm bảo thủ, góp phần thay đổi cách nhìn của con người thời bấy giờ về Trái Đất và vũ trụ, tiêu biểu như: N. Cô-péc-ních (N. Copernicus), G. Bru-nô (G. Bruno), G. Ga-li-lê (G. Galilei),…

Hình 4.4. Galileo Galilei đã chứng minh Mặt Trời là trung tâm của vũ trụ, Trái Đất cùng các hành tinh khác quay xung quanh Mặt Trời (Nguồn: Internet)

3. Ý nghĩa và tác động của phong trào văn hóa Phục Hưng đối với xã hội Tây Âu

Ăng-ghen đánh giá về phong trào Văn hóa Phục hưng: "Đó là một cuộc cách mạng tiến bộ, vĩ đại nhất mà loài người chưa từng thấy".

⚡Vận dụng

Em hãy đóng vai là một hướng dẫn viên du lịch và giới thiệu cho mọi người biết về phong trào Văn hóa Phục hưng.

Chúc các em học tốt !!